Pire Biyolojisi
Pire Isırığı:
- Sürekli kaşıntıya ve papüllere neden olurlar
- Pire dermatiti (pullicosis) ne sebeb olurlar
- Veba, tifüs gibi hastalıkları naklederler
- Dipylidium canium, Hymenolepis diminuta gibi barsak parazitlerinin vektörüdürler (Sıcak bölgelerde çocuklarda daha yaygın)
- Dizanteri
- İkincil deri enfeksiyonlarına neden olurlar
Ergin Pireler:
- % 10 u konakçı hayvanlarda, % 90 ı çevrede bulunur
- Sadece erginleri parazitlik yapar/erkek ve döllenmemiş dişilerde
- Besin almadan 3 ay hayatta kalabilir
- Ergin pirenin ömrü 1-2 yıldır
- Dişi kan emdikten 2-3 gün sonra günde 20-30 yumurta bırakır /hayatı boyunca 140-150 yumurta bırakır
- En yaygını kedi piresidir
- Evcil hayvanda 1 pire: çevrede 100 pire varlığını işaret eder
- Bir dişi pire + 30 gün=250.000 pire!
Pire Isırığı:
Çok ağrılı değildir, fakat şiddetli kaşıntı ve alerjik reaksiyonlara neden olur.
Hastalık Vektörüdürler
Veba, Tifüs (lekeli humma),Helmint… vektörlük
”Veba, insanlık tarihinde savaşlardan daha fazla ölümlere neden olmuştur “.
Pireler vebayı fareden fareye ve fareden insana bulaştırır.
Özellikle ölmüş farelerin üzerinden inen pireler.
Pirelerin Hayat Devresi:
- Holometabolik canlıdır
- Sert kitin dış iskeleti vardır
- Pupal devrede dormanttır
- Belirli stimulasyonla
pupadan ergin çıkar
Ergin Çıkışı:
- Daha açık renklidir
- Konakçıya hızla zıplar ve zıpladığı yüksekliği hesaplayarak ona göre kuvvet harcar
- Yüzeylerle çok az temas eder
- Kuru kan partikülleri dışkılar
Yumurta Devresi:
- Ergin yumurtalarını konakçı derisine üzerine bırakır
- Yumurtalar yere düşer
- Hayvan barınakları çatlak ve yarıklara yerleşir
- Yumurtalar toplu değil dağınık
- Günde 20-30 yumurta bırakır
- 5-12 günde açılır larva çıkar
Larva Devresi:
- Baş ve ayak yoktur
- Larvalar erişkinlerin özellikle bu önemde çıkardıkları sindirim atıkları ve deri döküntüleri ile beslenir
- Aktif ve hareketlidir
- Işıktan kaçar
- Nemli yerleri tercih eder
- Gelişme 7-20 günde kokon oluşur
- 1-4 Hafta içinde ergin pireler oluşur.
- Her segmentte uzun kıllar
- Çiğneyici ağız parçaları
- Kurumuş kanla beslenir/pire pisliği/organik döküntü
- Halı altına hareket eder
- Fiziksel olarak rahatsız eder/halı kılları arasında dolaşır
- Sıcaktan, güneş ışığından ve gürültüden kaçar
- Evcil hayvanların bulunduğu barınakları tercih ederler
- Yeterli yiyecek, nem, ılık sıcaklık ve rahatsız edilmedikleri ortamları tercih ederler
Pupa Devresi:
Kokondan çıkarılmış pupa
- İpeksi kokon içine yapışmıştır
- Deforme olmuş ergine benzer
Kokon:
- Kokon kamufledir
- Kimyasallar kokonu etkilemez
- Bir haftada gelişir
- Aylarca dormant halde kalabilir
- Basınç etkisiyle açılır
Populasyonda Devre Dağılımı:
Her devrenin yüzde olarak yaklaşık dağılımı
Pire Kontrolü:
Temizlik:
- Ev ve barınaklar kontrol edilir/pire aktivitesi saptanır.
- Evcil hayvanların alışkanlıkları, uyuma ve dinlenme alanları tespit edilir.
- Tam bir vakumlama ve temizlik yapılır.
- Temizlik sonrası toplanan atıklar yakılarak imha edilir
- Hayvanlar tedavi edilir ( Veteriner )
- Müşteriye pire biyolojisi ve mücadelesi konusunda bilgi verilir.
- Aynı alanda mutlaka rodent kontrolü için program hazırlanmalıdır.
- Ev ve barınaklar kontrol edilir/pire aktivitesi saptanır.
Kimyasal:
- Ev ve barınakların iç alanlarına uygulanır
- Hedef dışı canlılar için toksisitesi düşük ilaçlar tercih edilmelidir.
- Tüm iç alan yüzeyleri ilaçlanır-pireler çok hareketlidir
- Rezidüel ilaçlar tercih edilmeli ve total uygulama yapılmalıdır.
- Halılar, kilimler ve altları,mobilyalar ve yataklar ilaçlanır
- Çatlak ve oyuklar, duvar taban birleşim alanları ilaçlanır
- Evcil hayvan barınakları ve sakin alanlar özel bir dikkatle ilaçlanmalıdır
- Yoğun enfestasyon varsa ilk uygulamadan sonra 3 hafta arayla 2 uygulama daha yapılır