Rodentler

Fare ve sıçanlar, insanlarla yakın ilişkilerinden dolayı kommensal rodentler olarak değerlendirilirler.
Adaptasyon kabiliyetleri, zeki olmaları, gelişmiş sosyal yapıları ve yüksek üreme kapasiteleri ile bir bölgede doğal olarak bulunmasalar bile diğer bölgelerden gelerek bu bölgeyi de işgal edebilirler.
Fareler seçicidir. Acı ve küflü yiyecekleri yemezler. İçgüdüsel olarsak yeni olan her şeyden korkarlar ( neofobi ) ve alışık olmadıkları birşeyi tereddütle kabul edebilirler. Alışık olmadıkları yiyecekleri ve yem maddelerini ilk önce büyük bir dikkatle yerler. Eğer yedikten hemen sonra semptomlar veya ölüm olursa, canlı kalan fareler ( subletal dozdan dolayı ölmeyenler ve koloninin diğer bireyleri ) uzun süre bu yem maddelerini yemezler.
Böylece yem çekingenliği ortaya çıkar.
Bu özelliklerinden dolayı rodent kontrolu için başarılı kullanıma uygun yem formülasyonları geliştirmek zordur.

  • Yılda 2-3 döl ve ort. 6-8 yavru verirler
  • İnsanların yiyecek ve gıdalarını tüketirler ( yılda yaklaşık 30 milyon ton, bazı ülkelerde % 16 )
  • Hayvan yemlerini tüketirler
  • Fareler; atıklarıyla, kıllarıyla ve idrarlarıyla yiyecekleri kontamine ederler (yediklerinin 3 katı )
  • Ambalaj malzemelerini tahrip ederler
  • Ahşap malzemeleri, boruları, kabloları ve plastikleri vs. kemirerek tahrip ederler
  • Barajları, kanalları, bahçeleri tünel açarak zarar verirler
  • Evcil hayvanları rahatsız ederler ( buna bağlı ağırlık, et, süt, yumurta vs. verimini düşürürler )
  • 200 kadar patojen organizma taşırlar. fareler ektoparazitler vasıtasıyla direk veya indirek olarak hastalıklar bulaştırırlar ( bazı vektörlerin rezervuarıdırlar: pire)
  • Yaralanmalara neden olurlar

Rodensitisitler-Farelerin Bulaştırdıkları Hastalıklar:

Virüsler:

hemorajik ateş -> hanta virüs

kuduz -> rabies virüs

Bakteriler:

tifus -> Rickettsia typhi

Q – humması -> Coxiella burnettii

borreliosis -> B. burgdorferi

leptospirosis -> L. icterohaemorrhagiae

salmonellosis -> S. typhimurium

Protozoa:

toxoplasmosis -> T. gondii

Aktif Maddeler:

Rodentlerin Genel Özellikleri:

  • Nokturnal canlılardır ( geceleyin ve sakin ortamda aktiftirler )
  • Belirli bir interlantda yaşarlar ve belirli yol izlerler
  • Koloni olarak yaşarlar
  • Belirli bir alanda beslenirler
  • Sık sık kendilerini temizlerler
  • Fareler ısırıklarla beslenirler

Bu özellikler etkili rodent kontrol programlarında göz önüne alınır.

Fare ve Sıçanların Tür Özellikleri:

Kontrol Metodları:

Koruyucu Önlemler:
  • Uygun hijyen şartlarının sağlanması
  • İzolasyon
  • İç alanlarda artık gıda ve su kaynağı olmaması
Mekanik Kontrol:
  • Kapanlar
  • Ultrasonik Cihazlar
Kimyasal Kontrol:
  • Etkili kimyasal rodentisitlerin kullanılması

Kimyasal Kontrol:

  • Kontrol alanı tespit edilerek incelenir
  • Rodentisit yem ve yem istasyon noktaları tespit edilir
  • Uygulama sonrası yemler gözlenir
  • Yenmeyen yemler ortamdan uzaklaştırılır
  • Ölü fareler ortamdan uzaklaştırılır ve imha edilir
  • Düzenli olarak alan kontrol edilir ve yenen yemlerin yerine yeni yem
    ilave edilir